Een verhuizing is iets waar ouders vaak erg naar uitkijken. Eindelijk naar dat grotere of mooiere huis, die leuke buurt of dichter bij het werk. Maar verhuizen is iets waar kinderen vaak erg tegen opzien en wat ze alleen maar heel vervelend kunnen vinden. Ze moeten hun vertrouwde buurt achterlaten, hun school, hun vrienden en het kan heel beangstigend zijn om in een nieuwe buurt en op een nieuwe school te komen en daar je plek te moeten vinden. Een goede begeleiding van het kind bij een verhuizing is dan ook van groot belang.
Verhuizen met een baby
Ook al op hele jonge leeftijd heeft een verhuizing effect op een kind. Een baby lijkt nog zo weinig bewust te zijn van zijn omgeving, dat een verhuizing voor een baby gemakkelijk lijkt te zijn, maar dat is niet het geval. Baby’s zijn namelijk heel gevoelig voor veranderingen in licht, geluid en geuren. En baby’s zijn erg gevoelig voor hoe hun ouders zich voelen. Wanneer de ouders wat gestresst zijn rond de verhuizing zal een baby dit meteen voelen. Het is dan ook belangrijk dat de ouders rust uitstralen.
Een verhuizing lijkt ook een leuk moment te zijn om mooie nieuwe gordijnen te kopen, nieuwe meubeltjes of in ieder geval wat nieuwe posters. Maar het is beter hier juist even mee te wachten en zo veel mogelijk de nieuwe kamer het zelfde in te richten als het oude vertrouwde kamertje. Door de zelfde posters of een mobiel op te hangen en de zelfde gordijnen, of in ieder geval gordijn die ongeveer even veel licht doorlaten, zal een baby zich sneller op zijn gemak voelen in de nieuwe kamer. Soms kan het zelfs helpen om het beddengoed ongewassen mee te nemen tijdens de verhuizing zodat het bedje nog het zelfde ruikt.
Een baby kan ook veel houvast hebben aan een muziekdoosje. Door enkele weken voor de verhuizing het kindje al te laten wennen aan een muziekje wanneer het naar bed gaat, kan het muziekje het kindje helpen zich in de nieuwe kamer sneller op zijn gemak te voelen.
Op de dreumesleeftijd begint het kind zich steeds bewuster te worden van zijn of haar omgeving en begint op een ontdekkingsreis door het eigen huis. Een nieuw huis kan een dreumes dan ook danig van zijn stuk brengen. Het is dan ook goed om samen met het kind het nieuwe huis te gaan ontdekken. Zo leert het kind het nieuwe huis op een vertrouwde manier kennen en zal het zich er sneller veilig en thuis gaan voelen. Soms kan het ook helpen om de eerste periode na de verhuizing even bij het kind te slapen totdat het wat gewend is aan de nieuwe kamer. Want nieuwe geluiden of andere schaduwen in de kamer kunnen een dreumes erg angstig maken. Een ouder die aanwezig is tijdens het slapen kan dan erg geruststellend werken.
Peuters en een nieuw huis
Op de peuterleeftijd kan een kind ook enigszins voorbereid worden op een verhuizing. Door samen een boekje te lezen kan het kind uitgelegd worden wat ‘verhuizen” inhoudt. Daarnaast kan het goed zijn alvast het nieuwe huis een keer te gaan bekijken en de buurt te gaan verkennen zodat het kind bijvoorbeeld al weet waar er een speeltuintje is, waar de supermarkt is waar hij of zij vaak met de ouders zal komen en waar de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf is. Ook kan het goed zijn alvast een paar keer met het kind te gaan kijken op de nieuwe peuterspeelzaal of het nieuwe kinderdagverblijf.
Een peuter is ook nog erg gewend aan zijn of haar eigen spulletjes en zal het liefst ook gewoon de eigen kamermeubels nog even houden. Een verhuizing is niet het moment om een peuter de overstap naar een groter bed te laten maken. Er verandert al zoveel dat het kind nog graag even zijn of haar vertrouwde ledikantje houdt. Sommige peuters lijken in eerste instantie heel goed te reageren op een verhuizing en krijgen pas na een tijdje moeite met de verhuizing. In het begin vinden ze al het nieuwe om zich heen mooi, maar na een tijdje ,wanneer ze ervaren dat ze niet terug gaan naar het oude huis of de vermoeidheid door alle veranderingen toeslaat, kunnen ze als nog problemen krijgen met de verhuizing. Ze kunnen gedragsproblemen gaan laten zien, moeite krijgen met slapen, een terugval in de zindelijkheid krijgen etcetera. Meestal is dit met begrip en geduld wel vrij snel weer op te lossen. Het kind moet toch gewoon wennen aan het nieuwe huis en de nieuwe omgeving.
Vanaf de kleuterleeftijd
Vanaf de kleuterleeftijd kan het kind langzaam aan echt bewust betrokken worden bij de verhuizing. In eerste plaats kan het goed zijn het huis te laten zien zodra dit kan. Het kind kan dan, wanneer de ouders dit willen ,aangeven welke kamer het zou willen, het kind kan een behang uitkiezen of meubels. Ook voor een kleuter is het verkennen van de buurt belangrijk en is het goed al vast eens een kijkje te nemen op de nieuwe school zodat de school niet meer helemaal nieuw is voor het kind na de verhuizing.
En wanneer de verhuizing nadert kan het kind helpen bij het inpakken van de eigen spullen. Het kan dan goed zijn wat kleine dingen in een rugzakje te stoppen wat het kind bij zich houdt tijdens de verhuizing zodat het kind wat vertrouwde spulletjes bij zich heeft. Het is over het algemeen goed het kind bij de verhuizing aanwezig te laten zijn, maar er wel voor te zorgen dat er steeds iemand is om het kind bezig te houden, zodat het kind zich niet verloren voelt tijdens de verhuizing.
Puberteit, verhuistijd?
De periode dat het kind de overstap gaat maken naar het middelbaar onderwijs lijkt mogelijk een goed moment voor een verhuizing omdat de jongere dan toch moet beginnen op een nieuwe school. Maar er verandert al zoveel in het leven van een beginnende puber (lichamelijke veranderingen, onzekerheid, de spanning van het beginnen op een nieuwe school etcetera) dat een verhuizing erbij net even iets te veel kan zijn. Een puber kan nog meer betrokken worden bij de voorbereiding van de verhuizing zo kan er inspraak gegeven worden in de keuze van het huis, keuze van de eigen kamer, keuze van de school etcetera.
Hoe begeleid je een kind bij een verhuizing?
Het is belangrijk het kind niet te vroeg te vertellen over de verhuizing. Vooral bij jongere kinderen is het beter pas te vertellen over een verhuizing wanneer de dingen concreet zijn zodat er vertelt kan worden: daar gaan we wonen, daar is de peuterspeelzaal en daar gaan we straks onze boodschappen doen. Wanneer alleen nog bekend is dat er verhuisd gaat worden, maar het huis nog niet gekozen is kan een jong kind nog niet zoveel met de mededeling van de verhuizing. Daarbij kan een kind wanneer het al lang van te voren weet dat er verhuisd gaat worden ook lang tegen het verhuizen opzien. Doordat het bij wat oudere kinderen goed is het kind te betrekken bij de voorbereidingen van de verhuizing is het natuurlijk wel goed al wat vroeger over de verhuizing te vertellen.
Wanneer er verteld wordt over de verhuizing is het ook goed te vertellen waarom er verhuisd gaat worden.
Nadat het kind is ingelicht over de verhuizing is het goed het kind wat extra in de gaten te houden, veel met het kind te praten en ook ruimte te laten voor negatieve gevoelend met betrekking tot de scheiding. Als ouder kan je enorm uitzien naar de verhuizing en de vele voordelen zien van de verhuizing,, maar een kind kan er huizenhoog tegen opzien de vertrouwde buurt achter zich te moeten laten en ergens in een nieuwe omgeving als onbekende opnieuw te moeten beginnen.
En nadat het kind te horen heeft gekregen dat het gezin gaat verhuizen is het dus goed om samen dingen te gaan ondernemen als voorbereiding op de verhuizing. Het huis kan bekeken worden, de buurt verkend en de nieuwe school kan alvast een keer bezocht worden. Ook is het belangrijk om de oude school in te lichten zodra de verhuizing bekend is voor het kind. Op de oude school is er dan begrip wanneer het kind het wat moeilijk heeft, het kind kan begeleid worden en er kan op een goede manier afscheid genomen worden.
In het nieuwe huis
Na de verhuizing is het zeker goed het kind vriendjes uit de oude buurt uit te laten uitnodigen om te komen spelen of logeren. De meeste kinderen zullen hier steeds minder behoefte aan hebben naarmate ze meer kinderen in de nieuwe buurt leren kennen. Sommige kinderen zullen wat stimulatie nodig hebben om ook in de nieuwe buurt contacten aan te gaan en niet te veel te blijven steunen op de vriendschappen uit de oude buurt. Want het kind moet wel langzaam aan de oude omgeving los laten om te kunnen wennen in de nieuwe omgeving. Het kan dan ook een goed idee zijn het kind aan te melden bij een club of vereniging in de nieuwe omgeving zodat het kind gemakkelijker in aanraking komt met leeftijdgenoten buiten de school.
Wanneer het kind het moeilijk blijft hebben met de verhuizing
Een verhuizing kan heel stressvol zijn voor een kind. Het moet wennen in een nieuwe omgeving, komt op een nieuwe school en moet nieuwe vrienden maken. Op school is het goed mogelijk dat er met een ander leerprogramma gewerkt wordt. Hierdoor kan het kind plotseling voorlopen op de klasgenoten omdat ze op de oude school al wat verder waren met het leerprogramma. Maar het kan ook gebeuren dat het kind plotseling achterloopt of dat het kind een stuk uitleg heeft gemist doordat dit op de oude school nog niet gegeven was en het op de nieuwe school al behandelt werd. Dit kan verschillen per vak. Zo kan het kind bijvoorbeeld met lezen en schrijven een voorsprong hebben op de nieuwe school, terwijl het met rekenen plotseling achter blijkt te lopen. Het is in de eerste maanden dan ook aan te raden goed contact te houden met de school en in de gaten te houden hoe het gaat op school, zowel wat betreft het aansluiting vinden bij de kinderen in de klas als wat betreft de schoolresultaten.
Het verlies van vrienden kan ook heel erg moeilijk zijn voor het kind. Wanneer het kind daarbij ook niet zo gemakkelijk nieuwe vrienden maakt bijvoorbeeld door verlegenheid, onzekerheid of wat sociale angst kan het kind in een soort isolement raken.
Het is dan ook raadzaam het kind de maanden na de verhuizing wat extra in de gaten te houden om signalen dat het kind het moeilijk heeft, ongelukkig is of in de nieuwe buurt of school geen aansluiting kan vinden op tijd op te vangen. Prikkelbaarheid, neerslachtigheid, agressief gedrag, stemmingswisselingen, slechte resultaten op school, slapeloosheid en weinig eten zijn signalen dat het kind het moeilijk heeft na de verhuizing. Het kan dan goed zijn om professionele hulp in te schakelen (bureau jeugdzorg, eerstelijnspsycholoog, maatschappelijk werk). Het kind kan dan geholpen worden de verhuizing te verwerken en op weg geholpen worden zich in de nieuwe omgeving weer meer op zijn plek te gaan voelen.
